Transformation der offiziellen Geschichtspolitik in Belarus nach 2020
Трансфармацыя афіцыйнай гістарычнай палітыкі ў Беларусі пасля 2020 г.
Тэкст на беларускай мове ўнізе старонкі!
Für die Teilnahme an der Diskussion registrieren Sie sich bitte unter folgendem Link: https://us02web.zoom.us/webinar/register/WN_1A7srjPxR3u6nDS10-5ktg
Die massiven Proteste gegen die gefälschten Wahlen und die darauffolgenden andauernden Repressionen haben die Legitimität des belarussischen Regimes in Frage gestellt. Auf der Suche nach einer ideologischen Begründung für die Repressionen aktualisierten die Behörden sowjetische Praktiken, nicht nur um Dissens zu unterdrücken, sondern auch auf dem Gebiet der Gedächtnispolitik. Im Mittelpunkt steht dabei das Thema des Zweiten Weltkriegs. Bereits früher hatten Prozesse begonnen, die eine Abkehr vom sowjetischen Modell und einen Paradigmenwechsel vom „sowjetischen“ zum „belarussischen Volk“ als Träger des Massenheldentums während des Krieges zum Ausdruck bringen wollten. Dann wurde im Zuge der Protestwelle 2020 der Begriff „Genozid am belarussischen Volk“ offiziell eingeführt, die Generalstaatsanwaltschaft hat entsprechende Strafverfahren eingeleitet. Auf der Grundlage dieser Strafverfahren werden Teilnehmer*innen der Protestbewegung, aber auch die Protestsymbole wie die weiß-rot-weiße Fahne und das Wappen „Pahonja“ diskreditiert, das Bildungsministerium hat Lehrbücher zu diesem Thema für belarussische Schulen vorbereitet.
Während unserer Diskussion werden wir folgende Fragen besprechen:
Warum braucht das Regime den Zweiten Weltkrieg zur eigenen Stabilisierung? Welche Funktion haben die Geschichte und die offizielle Erinnerungspolitik in Belarus nach den Protesten im Jahr 2020? Welche Narrative und Akteure nehmen dabei eine führende Rolle ein? Und was geschieht unter unabhängigen Historikern und Multiplikatoren historischer Arbeit, die noch im Land bleiben oder bereits ausreisen mussten?
Grußwort
Gabriele Freitag, Deutsche Gesellschaft für Osteuropakunde
Expert*innen
Valer Bulhakau, ARCHE Zeitschrift
Aliaksei Lastouski, Institut für politische Studien „Politische Sphäre“
Gundula Pohl, FernUniversität in Hagen
Moderation
Alexander Friedman, Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf
Трансфармацыя афіцыйнай гістарычнай палітыкі ў Беларусі пасля 2020 г.
Для ўдзелу ў дыскусіі прайдзіце, калі ласка, рэгістрацыю па спасылцы: https://us02web.zoom.us/webinar/register/WN_1A7srjPxR3u6nDS10-5ktg
Маштабныя пратэсты супраць сфальсіфікаваных выбараў і масавыя рэпрэсіі як рэакцыя на іх паставілі пад пытанне легітымнасць беларускага рэжыму. У пошуках ідэалагічнага абгрунтавання для рэпрэсій афіцыйныя ўлады актуалізуюць савецкія практыкі не толькі ў падаўленні іншадумства, але і ў галіне палітыкі памяці. Цэнтральнае месца зноў заняла тэма Другой сусветнай вайны. Яшчэ раней пачаліся працэсы, якія сімвалізавалі адыход ад савецкай мадэлі і зрух парадыгмы ад “савецкага” да “беларускага народу” як суб’екта масавага гераізму падчас вайны. Пры гэтым на хвалі пратэстаў 2020 года ва ўжытак было афіцыйна ўведзена паняцце “генацыд беларускага народу” і Генеральная пракуратура распачала адпаведную крымінальную справу. Гэта крымінальная справа выкарыстоўваецца для дыскрыдытацыі ўдзельнікаў пратэснага руху і такіх сімвалаў пратэстаў як бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня”. Акрамя таго, па матэрыялах справы Міністэрства адукацыі падрыхтавала кнігі і падручнікі для беларускіх школ.
Падчас нашай дыскусіі мы абмяркуем наступныя пытанні:
Чаму для стабілізацыі рэжыму спатрэбілася Другая сусветная вайна? Якую функцыю набыла гісторыя і афіцыйная палітыка памяці ў Беларусі пасля пратэстаў 2020 года? Якія наратывы і актары займаюць вядучую ролю ў гэтым працэсе? А таксама што адбываецца ў асяродку незалежных гісторыкаў і мультыплікатараў гістарычнай працы, якія яшчэ застаюцца ў краіне ці ўжо былі вымушаны з’ехаць?
Уступнае слова
Габрыэле Фрайтаг, Нямецкае таварыства па вывучэнні Усходняй Еўропы
Эксперткі і эксперты
Валер Булгакаў, Часопіс ARCHE
Аляксей Ластоўскі, Інстытут палітычных даследаванняў “Палітычная сфера”
Гундула Поль, Хагенскі завочны ўніверсітэт
Мадэрацыя
Аляксандр Фрыдман, Універсітэт ім. Генрыха Гейнэ, Дзюсельдорф
Veranstaltungsprogramm
bel_flyer_4_d… (PDF, 135 kB)
de_flyer_4_di… (PDF, 153 kB)